De brede inzetbaarheid van dit werkboek
Verschillende kerndoelen van het VMBO hebben bij de uitwerking van dit boek een belangrijke rol gespeeld. Wie het fraai geïllustreerde boek in vogelvlucht doorneemt, zal al snel ervaren dat sportoriëntatie de rode draad is (kerndoel bij het gedeelte "leervaardigheden").
Maar er zijn meer kerndoelen die een belangrijke rol spelen, zoals:

• de eigen mogelijkheden en interesses verwoorden op het terrein van sport en bewegen, kerndoel bij:
• oriëntatie op leren en werken. Dit gedeelte volgt op een uitdagende les waarin de leerlingen zelf varianten bij een spel (basketbal) mogen bedenken;
• leren reflecteren op het leer- en werkproces (kerndoel bij basisvaardigheden).

Indeling boek

Het boek is alsvolgt ingedeeld:
• Les 1: Luisteren naar je lichaam... de hartfrequentie
• Les 2: Weeg je niet te veel en beweeg je wel genoeg?
• Les 3: Spelen met sporten
• Tussendoortje 1: Waar heeft een trainer/coach allemaal mee te maken?
• Les 4: Waar heb je aanleg voor? (met een circuit)
• Les 5: Van schatten naar meten... het uithoudingsvermogen
• Les 6: Sportoriëntatie, wat vind je leuk?
• Tussendoortje 2: Beroepen die veel met sport, spel en/of bewegen te maken hebben
• Les 7: Nogmaals, waar heb je aanleg voor? (nu meten)
• Les 8: Sportoriëntatie; de grote finale

Tussendoortjes
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er 2 "tussendoortjes" (intermezzo's) zijn opgenomen. Het staat de docent vrij om deze al of niet te behandelen.



De "VMBO-klapper" van het Jan Tinbergen College
Er bestaat een volledig uitgewerkt plan voor het VMBO. We hebben het dan over de zogenaamde "VMBO-klapper van het Jan Tinbergen College" (Marjolein den Arend, Geert van Beek, Pascalle van Benthem, Fons Pieper, Hans Staps).

Grote delen zijn geschikt voor zelfstudie
Bij de uitwerking van het materiaal ziet u aan het einde van ieder hoofdstuk een zogenaamd voortgangscontrolepunt staan. Dat punt tekent de docent af en daardoor kan men bijhouden hoever de leerling is. Dat is belangrijk indien bepaalde gedeelten door de leerling zelfstandig moeten worden doorgewerkt (=zelfstudie). Natuurlijk zijn er ook onderdelen die klassikaal gedaan moeten worden. Dat geldt met name voor die gedeelten waar men in groepsverband aan het werk gaat, of waar een deskundige begeleiding onontbeerlijk is. Zo is er o.a. een zeer uitdagende les waarin de leerlingen zelf varianten bij een spel (basketbal) mogen bedenken!

terug naar begin

Over doelen gesproken
Een belangrijk doel in dit leerlingenboek vormt sportoriëntatie.

Internet vormt een belangrijk gegeven
Conform de nieuwe eisen m.b.t. het onderwijs in het algemeen, is meer ruimte voor Internet ingeruimd. Niet om met Internet kennis te maken, maar wel om Internet te gebruiken als grote encyclopedie, bijvoorbeeld om meer informatie over verschillende sporten te verzamelen.

Taal en aantrekkelijkheid van de uitgave
De taal is met opzet zeer eenvoudig gehouden. Bijzinnen zijn zoveel mogelijk vermeden en het gebruik van moeilijke woorden is uiteraard taboe. We hebben de ervaring dat leerlingen moeilijk zelf kunnen formuleren. Daar is tevens rekening mee gehouden bij het formuleren van opdrachten waar de leerlingen hun mening over een bepaald onderwerp moeten geven. Vaak is de vorm van een invuloefening gekozen.

Er is met opzet een groter lettertype gebruikt om daarmee de leesbaarheid te vergroten. Door veel illustraties op te nemen wordt het effect van "lappen tekst" voorkomen. Veel leerlingen vinden het nu eenmaal plezierig om te werken met materiaal dat kennelijk weinig tekst bevat. We menen dat de totale opzet in ieder geval geleid heeft tot een aantrekkelijk leerlingenboek.

terug naar begin

Docentenhandleiding
Er is in ieder geval een bijzondere docentenhandleiding voor dit leerlingenboek beschikbaar en wel in de vorm van een CD-ROM. Per les worden suggesties gegeven voor bepaalde werkvormen. In de docentenhandleiding treft men ook de uitwerking van de opgaven aan. Bepaalde gedeelten worden aan de hand van videofragmenten geïllustreerd. Video is nu eenmaal een schitterend medium als het gaat om het vak lichamelijke opvoeding. Bovendien biedt deze CD-ROM een Word-document van het leerlingenschrift. Dat kunt u printen en kopiëren. Een werkelijk nieuwe benadering voor een docentenhandleiding! Daarnaast refereren we hier natuurlijk weer aan de bekende klapper van het Jan Tinbergen College. We kennen geen docentenhandleiding die zo gedetailleerd is uitgevoerd. Maar - zoals we in het begin al stelden - we realiseren ons dat scholen ook met eigen invullingen voor het VMBO, eventueel als variantie op de door ons aangereikte thema's willen komen.

terug naar begin







Inhoud

Voorwoord voor de docent



Alvorens te beginnen 10
• 1 Inleiding 10
• 2 Aanleg 10
• 3 Leuk vinden 10
• 4 Hoe gebruik je het boek? 11
• 5 Bewaar je dit boek? 11
  
  Les 1: Luisteren naar je lichaam... de hartfrequentie 13
  
  
• 1.1 Inleiding 13
• 1.2 Luisteren naar je lichaam 13
• 1.3 Meten van de hartslag 14
• 1.4 Enkele begrippen rond de hartslag 15
• 1.5 De opdracht (de leerlingen moeten 6 minuten rennen. De hartslag wordt gemeten, ook in een periode na aankomst. De leerlingen vinden dat experiment erg uitdagend en interessant. Een goede start! 16
  
  terug naar begin
  
  Les 2: Weeg je niet te veel en beweeg je wel genoeg? 21
  
  
• 2.1 Waar gaat deze les over? 21
• 2.2 Over- of ondergewicht 21
• 2.3 Wat geldt voor jongeren? 22
• 2.4 Meten van lengte en gewicht, eenvoudig? 23
• 2.5 Meetvoorschriften 23
• 2.6 Voer de metingen uit 24
• 2.7 Gevaar.... niet lichamelijk actief? 26
• 2.8 Hoe actief ben jij? (leerlingen moeten volgens een eenvoudige procedure nagaan hoe lichamelijk actief ze zijn. Dit vormt dan de opstap voor les 3 waarbij ze zich eens in een spel (bewegingsactiviteit!) gaan verdiepen 27
  
  terug naar begin
  Les 3: Spelen met sporten 30
  
  
  
• 3.1 Inleiding 30
• 3.2 Basketbal 30
• 3.3 Waar moet je rekening mee houden? 31
• 3.4 Zelf uitzoeken 32
• 3.5 Meer over tactiek 38
• 3.6 Nu wordt het pas leuk (leerlingen moeten nu zelf varianten bedenken en uitvoeren. Een geweldig leuke les!) 41
• 3.7 Hoe voer je het uit? (bij het uitvoeren moet ze ook de resultaten van andere teams observeren en er een oordeel over geven. Leerlingen vinden dit een heerlijke les!) 42
  
  terug naar begin
  
  Tussendoortje 1 Waar heeft een trainer/coach allemaal mee te maken? 45
  
  
• 1 Inleiding 45
• 2 De trainer/coach 46
• 3 Trainen 46
• 4 Coachen 48
• 5 Vind je het leuk om trainer/coach te zijn? 49
  
  terug naar begin
  
  Les 4: Waar heb je aanleg voor? (De leerlingen maken nu gebruik van een circuit. We geven in de docentenhandleiding een voorstel voor zo'n circuit, maar je mag er natuurlijk ook zelf een bedenken!) 51
  
  
• 4.1 Inleiding 51
• 4.2 Conditie in vogelvlucht 51
• 4.3 De afzonderlijke onderdelen 52
• 4.3.1 Vetpercentage 52
• 4.3.2 Kracht 53
• 4.3.3 Krachtuithoudingsvermogen 53
• 4.3.4 Coördinatie 54
• 4.3.5 Snelheid 55
• 4.3.6 Behendigheid 55
• 4.3.7 Lenigheid 56
• 4.3.8 Algemeen uithoudingsvermogen 57
• 4.4 Het circuit 57
• 4.5 De opdrachten (ze gaan in deze les niet meten, maar ze moeten wel schattingen maken. Die schattingen worden straks (les 7 en 8) vergeleken met de uitkomsten) 58
  
  terug naar begin
  
  Les 5: Van schatten naar meten: algemeen uithoudingsvermogen (Een standaard les, koppeling aan "hoe zit het nu met mij?" vinden de leerlingen zeer interessant) 62
  
  
• 5.1 Korte herhaling 62
• 5.2 Voor lichamelijke activiteit is energie nodig 62
• 5.3 Voor langdurige acties is zuurstof nodig 63
• 5.4 Meten van algemeen uithoudingsvermogen 64
• 5.5 Omgaan met tabellen 65
• 5.6 De opdracht 66
  
  terug naar begin
  
  Les 6: Sportoriëntatie, wat vind je leuk? (een speciale les waar als "hoofdproduct" het sportprofiel van de leerling uitrolt!) 68
  
  
• 6.1 Inleiding 68
• 6.2 De vragen 69
• 6.3 Alles invullen 72
• 6.4 De lege vakjes 72
• 6.5 De lijst 72
• 6.6 Slotconclusies 81
  
  terug naar begin
  
  Tussendoortje 2: Beroepen die veel met sport/spel of bewegen te maken hebben 85
  
  
• 1 Inleiding 85
• 2 Een overzicht (er wordt vooral op de moderne CIOS-opleidingen ingegaan, gecombineerd met de nieuwe eisen rond VMBO) 86
• 3 Vraaggesprekken 87
  
  terug naar begin
  
  Les 7: Nogmaals, waar heb je aanleg voor? (Nu gaan de leerlingen meten, en de resultaten worden vergeleken met wat ze in les 4 geschat hebben. Bovendien worden de gegevens in relatie tot verschillende sporten gebracht. En uiteraard kijken we in het bijzonder naar die sporten/bewegingsactiviteiten die een leerling kiest. Een ideale manier om te leren reflecteren over de mogelijkheden van het lichaam!) 89
  
  
• 7.1 Inleiding 89
• 7.2 Het doel van die metingen 89
• 7.3 Uithoudingsvermogen 90
• 7.3.1 Nog een methode om je uithoudingsvermogen te meten 90
• 7.3.2 Sporten waarbij het algemene uithoudingsvermogen van belang is 91
• 7.4 Kracht 93
• 7.4.1 Kracht meten 93
• 7.4.2 Sporten waarbij kracht van belang is 94
• 7.5 Krachtuithoudingsvermogen 95
• 7.5.1 Krachtuithoudingsvermogen meten 95
• 7.5.2 Sporten waarbij krachtuithoudingsvermogen van belang is 96
• 7.6 Snelheid 97
• 7.6.1 Snelheid meten 97
• 7.6.2 Sporten waarbij snelheid van belang is 97
• 7.7 Lenigheid 98
• 7.7.1 Lenigheid meten 98
• 7.7.2 Sporten waarbij lenigheid van belang is 99
• 7.8 De opdracht 100
  
  terug naar begin
  
  Les 8: Sportoriëntatie: de grote finale (nu komen alle gegeven "tesamen" n.l. de gevens van les 4, 6 en 7 en alles rond uit over een reflectie over hun keuzes bij sportoriëntatie....De leerlingen moeten dan met name nagaan wat een en ander betekent voor de sporten waar ze hun voorkeur voor hebben uitgesproken. Niet voor niets "de grote finale"!) 103
  
  
• 8.1 Inleiding 103
• 8.2 Sport en wat daarvoor nodig is 103
• 8.3 Tabel 104

terug naar begin

Overige
Het boek staat onder eindredactie van Hans Staps.
Er is een redactieraad bestaande uit: Fons Pieper alsmede Marjolein den Arend, Geert van Beek, Pascalle van Benthem.

Daarnaast zijn er 2 adviseurs: Kasper Boon en Rinus Pecht.

Zowel leerlingenboek als docentenhandleiding verschijnen binnenkort. U kunt nu al bestellen!