Een belangrijk boek
Agressie en het mogelijk daaruit voortvloeiend geweld vormen tegenwoordig een belangrijk ondewerp waar ook op school veel aandacht aan wordt besteed. Dit boek kwam tot stand met hulp van het Ministerie van Jusititie. Tijdens een congres over het onderwerp is dit boek gebruikt als voorbeeld van een typisch leerlingenboek vanuit het gezichtspunt om vakoverschreidende projecten te maken. voor de eerste jaren in het voortgezet onderwijs. Het is aan de individuele docent of hij/zij alleen, of samen met andere docenten, een project wil uitwerken. Dit boek kan dan ideaal als leerlingenboek worden gebruikt. Het doorlezen van het leerlingenboek kost ca. 4 uur..

Bij de behandeling van elk raakvlak gaat het steeds om de vraag "Waar gaat het vak over en wat biedt het voor meerwaarde om op het probleem agressie en geweld in te gaan?

Als we bijvoorbeeld het vak lichamelijke opvoeding nemen, dan bieden de onderwerpen als:

• fair play
• de zogenaamde ventielfunctie van de sport
• hoe moeten we kijken naar sporten waarbij lichamelijk geweld is toegestaan (bijvoorbeeld boksen)

zeer goede mogelijkheden om dieper op agressie en geweld in te gaan.

Het mooiste is natuurlijk, dat leerlingen vervolgens ook het reeds aanwezige onderwijsmateriaal kunnen gebruiken. Daar is bij de vormgeving van dit leerlingenboek, zowel bij de inhoud als bij de gestelde vragen, duidelijk rekening mee gehouden. Het boek kent veel illustraties en aan het einde van iedere les zijn er vragen en opdrachten.


Vakoverschreidend o.a. vanuit lichamelijke opvoeding
terug naar begin
Het onderwerp "agressie en geweld" kent veel raakvlakken met andere vakken, zonder dat dit de leerling duidelijk wordt gemaakt. We denken aan vakken (basisvorming) als geschiedenis (en staatsinrichting), biologie maar vooral ook lichamelijke opvoeding. Dit feit is als uitgangspunt gehanteerd bij de verdere uitwerking van dit leerlingenboek. Met in het achterhoofd dat iedere school een zekere vrijheid heeft om bepaalde projecten uit te werken, moet het beslist mogelijk zijn om aantrekkelijke projecten te definiëren.

Lichamelijke opvoeding
Lichamelijke opvoeding neemt een opvallende positie in. Het vak richt zich voor een groot gedeelte op de individuele leerling. Specifieke problemen die bij "agressie en geweld" aan de orde komen, vindt men direct terug bij het onderwerp "fair play". Het is belangrijk om te bedenken dat veel onderzoekers van agressie en geweld wijzen op het belang van het hebben van een uitlaatklep. Sport biedt die mogelijkheid bij uitstek. Bij sport is agressie zelfs een vereiste instelling "De spelers waren niet agressief genoeg...". Bij sport is zelfs lichamelijk geweld toegestaan (mits men zich aan de regels houdt). Denk maar eens aan een vechtsport als boksen.

De andere vakken
De andere vakken zijn geschiedenis en staatsinrichting en biologie. Bij geschiedenis gaat het vooral om wat het verleden ons te zeggen heeft. Bij biologie gaat het om menselijk gedrag. Een combinatie vanuit lichamelijke opvoeding en biologie is om meer redenen zeer interessant. Staatsinrichting tracht de leerling het gevoel bij te brengen wat voor soort problemen in een land kunnen optreden en wat daar tegen gedaan kan worden.
We spreken een voorkeur uit voor de combinatie lichamelijke opvoeding en biologie, maar andere combinaties zijn ook mogelijk. Praat er eens met uw collega's over. Voor veel scholen is het belangrijk om extra aandacht aan het onderwerp "agressie en geweld" te besteden.

Inhoud
terug naar begin
Het boek bestaat uit 7 lessen en is aan de hand van veel foto's en tekeningen geïllustreerd.

Inhoudsopgave

• Les 1: Agressie en geweld als tegenstrijdig gegeven
  Dit gedeelte vormt een eerste kennismaking voor de leerling. We tonen dat de maatschappij vol agressie zit en dat ieder mens ook agressieve gevoelens kent. Les 1 geeft in feite een overzicht. De les sluit af met de leerling te informeren hoe de volgende lessen zijn gestructureerd.
  
  
• Les 2: Agressie en geweld: probleemgebieden
  In deze les richten we de aandacht op een aantal bekende probleemgebieden. Al die gebieden hebben te maken met het overschrijden van een grens. Op het beeld "overschrijden van een grens" wordt uitvoerig ingegaan. Als probleemgebieden gaan we in op: verschillende vormen van geweld, veiligheid op school, veiligheid op straat, agressie in het verkeer, agressie en geweld bij openbaar vervoer, agressie en geweld bij het uitgaansleven.
  
  
• Les 3: Agressie en geweld: raakvlak geschiedenis
  De eerste les waarbij we raakvlakken met bestaande vakken gaan verkennen. Daarbij is een insteek gekozen waarbij de leerling eerst met de vraag: "Wat is het belang van het vak?" geconfronteerd wordt. Vanuit die invalshoek is het immers interessant om te zien wat het vak ons kan leren. Geschiedenis gaat vooral over grotere groepen (volken, culturen, de bewoners van een land, enz.). Als het over individuen gaat, betreft het meestal machthebbers of personen die belangrijk zijn geweest m.b.t. bepaalde veranderingen. Geschiedenis toont ons: (a) dat er altijd oorlogen zijn geweest en (b) dat mensen kennelijk in staat zijn om heel agressief en gewelddadig te zijn. De laatste wereldoorlog wordt daarbij als voorbeeld gebruikt.
  
  
• Les 4: Agressie en geweld: raakvlak staatsinrichting
  In de basisvorming wordt geschiedenis gekoppeld aan staatsinrichting. Bij staatsinrichting leren de leerlingen inzien waarom een staat op een bepaalde wijze is ingericht. Het gaat over het besturen van het land, over de regering, de rechters, de politie, de burger. Het vak laat vooral zien hoe er voortdurend een wisselwerking is tussen "wat de maatschappij vindt" en wat de overheid reguleert. Het vak gaat altijd op een aantal actuele problemen in. Dat geeft houvast voor de behandeling van het onderwerp "Agressie en Geweld".
  
  
• Les 5: Agressie en geweld: raakvlak biologie Biologie gaat over de levende natuur: over de planten, de dieren en de mensen. Een belangrijk onderwerp dat bij biologie aan bod komt, is gedrag. Daarmee biedt biologie de mogelijkheid om meer te kunnen zeggen over agressief gedrag.
  
  
• Les 6: Agressie en geweld: raakvlak lichamelijke opvoeding De belangrijkste reden dat lichamelijke opvoeding in dit verband behandeld wordt, is het gegeven dat sport een geweldige uitlaatklep biedt (zogenaamde ventielfunctie van de sport). We gaan uitgebreid op het begrip fair play in en we laten zien dat sport een oefenschool voor normbesef biedt.
  
  
• Les 7: Agressie en geweld: gedragscodes Het laatste onderdeel geeft de leerling inzicht hoe men gedragscodes kan opstellen.